Καρκινικό αντιγόνο 125 (CA-125)
Τι είναι το καρκινικό αντιγόνο 125 (CA-125);
Οι καρκινικοί δείκτες είναι ουσίες που παράγονται από κύτταρα του σώματος ως απάντηση στην παρουσία νεοπλασιών.
Το καρκινικό αντιγόνο 125 (CA-125) είναι μια γλυκοπρωτεΐνη που υπάρχει φυσιολογικά σε ιστούς προερχόμενους από κοιλωματικά επιθήλια (ωοθήκες, σάλπιγγες, περιτόναιο, υπεζωκότας, περικάρδιο, παχύ έντερο, νεφροί, στομάχι).
Φυσιολογικά, δεν ανιχνεύεται στην κυκλοφορία του αίματος. Σε περιπτώσεις που υπάρχει καταστροφή αυτών των ιστών, όπως συμβαίνει π.χ. στον καρκίνο του ενδομητρίου ή στον καρκίνο των ωοθηκών, τα επίπεδα του Ca-125 αυξάνουν και γίνεται ανιχνεύσιμο στο αίμα.
Πώς χρησιμοποιείται το CA-125;
Το CA-125 χρησιμοποιείται για:
- Την παρακολούθηση της πορείας της νόσου κατά τη διάρκεια της θεραπείας για καρκίνο των ωοθηκών. Το CA-125 επίσης, χρησιμοποιείται για την ανίχνευση υποτροπής της κακοήθειας μετά το τέλος της θεραπείας.
- Την παρακολούθηση γυναικών που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου, δηλαδή γυναικών που έχουν οικογενειακό ιστορικό καρκίνου των ωοθηκών ή είναι φορείς μεταλλάξεων των γονιδίων BRCA1 και BRCA2, αλλά δεν έχουν ακόμα εμφανίσει τη νόσο.
- Την αξιολόγηση γυναικών που παρουσιάζουν μια ύποπτη ωοθηκική μάζα.
Η χρήση του για τον προληπτικό έλεγχο γυναικών στο γενικό πληθυσμό, δεν έχει καμιά αξία για την πρώιμη διάγνωση του καρκίνου των ωοθηκών.
Πόσο αξιόπιστος δείκτης είναι το CA-125 για τη διάγνωση του καρκίνου των ωοθηκών;
To CA-125 είναι ο καλύτερα μελετημένος και συχνότερα χρησιμοποιούμενος βιοδείκτης για την εκτίμηση και παρακολούθηση των γυναικών με πυελική μάζα, όμως δεν αποτελεί καλό εργαλείο διαλογής ή ιδανικό δείκτη για την αρχική εκτίμηση του κινδύνου. Σε γυναίκες με καρκίνο ωοθηκών προχωρημένου σταδίου είναι αυξημένο στο 80% των περιπτώσεων. Ωστόσο, σε πρώιμα στάδια του καρκίνου των ωοθηκών, το CA-125 θα είναι αυξημένο σε λιγότερες από τις μισές περιπτώσεις.
Η ευαισθησία της χρήσης του CA-125 για την πρόβλεψη του καρκίνου των ωοθηκών κυμαίνεται από 43%-81%. Η εξειδίκευση του περιορίζεται από το γεγονός ότι οι συγκεντρώσεις του μπορεί να αυξηθούν και σε καλοήθεις γυναικολογικές καταστάσεις, όπως είναι η ενδομητρίωση, η πυελική φλεγμονώδης νόσος και τα καλοήθη νεοπλάσματα των ωοθηκών, αλλά και σε μη γυναικολογικές καταστάσεις όπως η συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια, η κίρρωση του ήπατος και ορισμένες φλεγμονώδεις διαταραχές. Επίσης μπορεί να είναι αυξημένο κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως και σε μικρότερο βαθμό κατά την ωορρηξία.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το CA-125 σταθερά εκφράζεται σε ορώδες και ενδομητριοειδές καρκίνο των ωοθηκών, ενώ οι όγκοι που ανιχνεύονται σε πρώιμο στάδιο είναι μη ορώδη καρκινώματα.
Πρόσφατες μελέτες κι έρευνες από τη μεμονωμένη χρήση της Ανθρώπινης πρωτεΐνης της επιδιδυμίδας 4 (HE4) έχουν αποδείξει ότι διαθέτει την υψηλότερη ευαισθησία για την ανίχνευση του καρκίνου των ωοθηκών, κυρίως στο στάδιο I της νόσου, το οποίο χαρακτηρίζεται ιδιαίτερα από την απουσία συμπτωμάτων.
Με σκοπό την περαιτέρω βελτίωση της αξιολόγησης των ασθενών που παρουσιάζουν εξαρτηματική μάζα, έχει αναπτυχθεί ένας Αλγόριθμος εκτίμησης κινδύνου για καρκίνο των ωοθηκών [ROMA Score (Ovarian Malignancy Risk Algorithm)] με χρήση της εξέτασης HE4 σε συνδυασμό με την εξέταση CA 125.
Πως γίνετε η εξέταση;
Τα επίπεδα του CA-125 μετρώνται στο αίμα που λαμβάνετε με μια απλή αιμοληψία. Δεν απαιτείται κάποια προετοιμασία κατά την εξέταση. Σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας θα πρέπει η αιμοληψία να μη γίνετε κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως.
Ποιες είναι οι φυσιολογικές τιμές του CA-125;
Τα φυσιολογικά επίπεδα του CA-125 είναι μικρότερα από 35 IU/ml.
Σχετικά θέματα:
