Λοιμώξεις από HPV
Τι είναι οι HPV ;
Είναι οι ιοί των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV , Human Papilloma Viruses). Πρόκειται για μια ομάδα DNA ιών, που μπορούν να προκαλέσουν πλήθος αλλοιώσεων, καλοήθων και κακοήθων, στο δέρμα και τους βλεννογόνους του ανθρώπινου σώματος.
Είναι συχνή είναι η μόλυνση από τους HPV;
Η μόλυνση από τους HPV ιούς αποτελεί το πιο συχνό σεξουαλικά μεταδιδόμενο νόσημα σε γυναίκες και άνδρες. Σχεδόν το 80% του πληθυσμού θα έρθει σε επαφή με τον ιό σε κάποια στιγμή της ζωής του. Βέβαια όσοι έρθουν σε επαφή με τον ιό δε θα εκδηλώσουν απαραίτητα και νόσο. Η πλειοψηφία των γυναικών που θα μολυνθούν δε θα παρουσιάσει κάποια αλλοίωση. Στο 75% των περιπτώσεων η λοίμωξη από HPV, υποχωρήσει από μόνη της σε ένα διάστημα που κυμαίνεται από 8-18 μήνες.
Τι προκαλούν οι HPV;
Οι περισσότεροι υπότυποι δεν προκαλούν καμιά βλάβη. Κάποιοι υπότυποι προκαλούν μηρμηγκίες στα χέρια και τα πόδια.
Οι τύποι 6, 11, 41, 42, 43, 44 προκαλούν καλοήθεις αλλοιώσεις, τα οξυτενή κονδυλώματα που μπορεί να εμφανιστούν στην είσοδο του κόλπου, στα μικρά χείλη του αιδοίου, στα μεγάλα χείλη του αιδοίου, στο περίνεο και τον πρωκτό.
Επίσης είναι υπεύθυνοι για μερικές πιο σπάνιες μορφές καρκίνου, όπως του αιδοίου, του κόλπου, και πρωκτού και του πέους και για μερικές μορφές καρκίνου της στοματοφαρυγγικής κοιλότητας και του πνεύμονα.
Πόσο συχνός είναι ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας;
Το πρόβλημα του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας είναι τεράστιο. Αποτελεί το δεύτερο σε συχνότητα καρκίνο στις γυναίκες μετά τον καρκίνο του μαστού. Κάθε χρόνο σε 500.000 γυναίκες σε όλο τον κόσμο προσβάλλονται από τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας και 280.000 χιλιάδες πεθαίνουν από αυτόν.
Πολλαπλάσιος είναι ο αριθμός των γυναικών που θα εμφανίσουν ήπια (CIN 1) ή σοβαρού βαθμού (CIN 2/3) τραχηλική δυσπλασία, καθώς και κονδυλώματα των γεννητικών οργάνων.
Επιπλέον τα περισσότερα περιστατικά αφορούν σχετικά νέες σε ηλικίες γυναίκες.
Πώς μεταδίδονται οι HPV;
Οι HPV εισέρχονται στον οργανισμό από μικροαμυχές που δημιουργούνται κυρίως κατά τη σεξουαλική επαφή. Μπορεί να παραμείνουν σε λανθάνουσα φάση στον οργανισμό μας ακόμη και για χρόνια.
Η χρήση προφυλακτικού μειώνει τον κίνδυνο μόλυνσης, αλλά δεν προστατεύει απόλυτα, επειδή ο ιός μπορεί να μεταδοθεί και με δερματική επαφή στην περιοχή των γεννητικών οργάνων. Η μετάδοση μπορεί να γίνει ακόμη και χωρίς να υπάρξει ολοκληρωμένη σεξουαλική επαφή.
Μπορώ να μάθω πότε μολύνθηκα;
Όχι. Ο ιός μπορεί να παραμείνει ανενεργός για χρόνια μετά τη μόλυνση.
Πώς εκδηλώνεται η HPV λοίμωξη;
Τα οξυτενή κονδυλώματα αναπτύσσονται στα εξωτερικά γεννητικά όργανα, στο περίνεο και τον πρωκτό. Είναι ορατά με γυμνό μάτι και με αυτοεξέταση και μπορούν να γίνουν αντιληπτά με την ψηλάφηση της περιοχής. Μπορεί να προκαλούν κνησμό στην περιοχή. Οι HPV βλάβες που σχετίζονται με τον καρκίνο του τραχήλου, είναι ασυπτωματικές και δεν φαίνονται συνήθως με γυμνό μάτι και για να εντοπιστούν, απαιτούνται εξετάσεις όπως το τεστ Παπανικολάου και η κολποσκόπηση.
Ποιες εξετάσεις θα κάνω για να διαπιστώσω αν έχω λοίμωξη από HPV;
Το τεστ Παπανικολάου αποτελεί τη βασική εξέταση για την πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου. Θα πρέπει να γίνετε από κάθε σεξουαλικά ενεργή γυναίκα μια φορά το χρόνο. Εάν διαπιστωθούν ευρήματα που σχετίζονται με λοίμωξη από HPV (δυσπλασίες), θα απαιτηθεί η διενέργεια συμπληρωματικών εξετάσεων όπως είναι η κολποσκόπηση, το HPV-DNA τεστ και η λήψη βιοψιών.
- Το τεστ Παπανικολάου συνίσταται στη λήψη κυττάρων από τον τράχηλο της μήτρας και τον κόλπο και στη συνέχεια στην εξέταση τους στο μικροσκόπιο, μετά από κατάλληλη επεξεργασία.
- Η κολποσκόπηση είναι ο έλεγχος του τραχήλου της μήτρας με το κολποσκόπιο. Πρόκειται για ένα μικροσκόπιο που μας επιτρέπει να δούμε σε μεγέθυνση και να εντοπίσουμε παθολογικές αλλαγές στον τράχηλο της μήτρας. Η εξέταση είναι ανώδυνη και δεν απαιτεί ιδιαίτερη προετοιμασία. Σε όλες τις γυναίκες με παθολογικό τεστ Παπανικολάου θα πρέπει να γίνετε κολποσκόπηση για να εκτιμηθεί η εντόπιση, η έκταση και η βαρύτητας της βλάβης.
- Η βιοψία είναι η λήψη ιστού από περιοχές που έχουν εντοπιστεί χαρακτηριστεί ύποπτες με την κολποσκόπηση. Το υλικό εξετάζεται από τον παθολογοανατόμο.
- Το HPV DNA τεστ ελέγχει την παρουσία γενετικού υλικού (DNA) των ιών HPV στα κύτταρα του τραχήλου. Βοηθάει στον εντοπισμό των γυναικών που έχουν προσβληθεί από ιούς υψηλού κινδύνου για καρκίνο του τραχήλου και μπορεί να βοηθήσει στην εξατομίκευση της θεραπείας που θα ακολουθηθεί, αλλά και για την παρακολούθηση της ανταπόκρισης στη θεραπεία. Η λήψη υλικού για την εξέταση γίνετε με διαδικασία παρόμοια με αυτή του τεστ Παπανικολάου.
Ποια είναι η επίδραση της HPV λοίμωξης στην εγκυμοσύνη;
Πολλές φορές η λοίμωξη από HPV μπορεί να συνυπάρχει με μια εγκυμοσύνη. Σε μερικές περιπτώσεις η δυσπλασία μπορεί να επιδεινωθεί στην εγκυμοσύνη. Σε κάθε γυναίκα στην αρχή της εγκυμοσύνης θα πρέπει να γίνεται η λήψη ενός τεστ Παπανικολάου, εφόσον δεν υπάρχει πρόσφατος έλεγχος. Εφόσον υπάρχουν παθολογικά ευρήματα από το τεστ Παπανικολάου, θα πρέπει να γίνει κολποσκόπηση, και ενδεχομένως να επαναληφθεί το τεστ Παπανικολάου ή και να γίνει λήψη βιοψιών από τον τράχηλο. Οι εξετάσεις αυτές μπορούν να πραγματοποιηθούν στη διάρκεια της κύησης, χωρίς κίνδυνο για την κύηση. Τρεις μήνες μετά τον τοκετό είναι απαραίτητος ένας νέος έλεγχος με τεστ Παπανικολάου.
Νεότερα δεδομένα συσχετίζουν τη λοίμωξη από HPV, και ιδιαίτερά από τους υψηλού κινδύνου υπότυπους (16, 18) με αυξημένης συχνότητα εμφάνισης επιπλοκών, όπως ο πρόωρος τοκετός, η πρόωρη ρήξη των εμβρυικών υμένων, η ενδομήτρια καθυστέρηση της ανάπτυξης του εμβρύου και η εμφάνιση προεκλαμψίας.
Επίσης η παρουσία HPV στο σπέρμα φαίνεται να συνδέεται με αυξημένα ποσοστά υπογονιμότητας και αυτόματων αποβολών.
Έχω HPV λοίμωξη, θα πρέπει να κάνω καισαρική τομή;
Εφόσον δεν υπάρχουν άλλες μαιευτικές ενδείξεις, ο τοκετός μπορεί να γίνει κολπικά (φυσιολογικός τοκετός), χωρίς να τεθεί το νεογνό σε κάποιο κίνδυνο.
Ποια είναι η θεραπεία;
Οι αλλοιώσεις από τον ιό στον τράχηλο μπορούν να αντιμετωπισθούν συντηρητικά ή χειρουργικά.
- Η συντηρητική θεραπεία συνίσταται σε στάση αναμονής με προσπάθεια ενίσχυσης του ανοσοποιητικού συστήματος (διακοπή καπνίσματος, διατροφή, αντιμετώπιση φλεγμονών) και συχνό έλεγχο της κατάστασης της βλάβης. Έχει ένδειξη σε νεαρές γυναίκες, στις οποίες η πλειοψηφία των βλαβών θα υποχωρήσει αυτόματα.
- Η χειρουργική θεραπεία [LEEP (LLETZ)] έχει σκοπό την αφαίρεση ή καταστροφή των βλαβών που προκαλεί ο HPV, ώστε να μην εξελιχθούν σε καρκίνο. Η αφαίρεση μπορεί να γίνει με διάφορες μεθόδους (νυστέρι, διαθερμία, laser). Η επιλογή της μεθόδου εξαρτάται από την κάθε περίπτωση. Το τμήμα του τραχήλου που θα καταστραφεί ή θα αφαιρεθεί ξαναδημιουργείται κατά 90% μέσα στους επόμενους 6 μήνες, έτσι δεν υπάρχει κανένα έλλειμμα στον τράχηλο της μήτρας. Σπάνια σαν επιπλοκή της χειρουργικής θεραπείας μπορεί να προκληθεί στένωση ή ανεπάρκεια του τραχηλικού στομίου.
Θα απαλλαγώ από τον ιό μετά τη θεραπεία;
Δεν υπάρχει ειδική θεραπεία για τους HPV. Αντιμετωπίζουμε τις αλλοιώσεις που προκαλούνται από τους HPV και όχι τους ίδιους τους HPV.
Μετά την αφαίρεση ή την καταστροφή των βλαβών, ελαττώνεται το ιικό φορτίο και δίνετε η δυνατότητα στο ανοσοποιητικό σύστημα να ελέγξει τον ιό, και παράλληλα μειώνεται σημαντικά η πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου.
Εφόσον το ανοσοποιητικό μας σύστημα είναι σε καλή κατάσταση, ο ιός θα βρίσκεται σε καταστολή, δηλαδή θα είναι ανενεργός. Αν όμως πέσει η άμυνα του οργανισμού, είναι πιθανό να ξαναεμφανιστούν βλάβες.
Πώς μπορώ να διατηρήσω το ανοσοποιητικό μου σε καλή κατάσταση;
- Διακοπή καπνίσματος. Το κάπνισμα μειώνει την άμυνα του οργανισμού. Η διακοπή του καπνίσματος οδηγεί σε υποστροφή των αλλοιώσεων σε σημαντικό βαθμό.
- Επαρκής ξεκούραση και ύπνος (τουλάχιστον 8 ώρες την ημέρα).
- Υγιεινή διατροφή (κατανάλωση άφθονων φρούτων και λαχανικών σε καθημερινή βάση). Εφόσον η διατροφή δεν είναι επαρκής, ενδείκνυται η λήψη κατάλληλων συμπληρωμάτων διατροφής.
- Έγκαιρη αντιμετώπιση τυχόν λοιμώξεων του κόλπου και του τραχήλου.
- Χρήση προφυλακτικού. Μειώνει τη μεταφορά ιικού φορτίου από τον ένα σύντροφο στον άλλο και αυξάνει τη συχνότητα υποστροφής των βλαβών.
Τι είναι το εμβόλιο κατά των HPV ιών;
Αυτή τη στιγμή κυκλοφορούν δυο τύποι εμβολίων, για την προφύλαξη από τον καρκίνο του τραχήλου.
Το Gardasil9 που προστατεύει από τους υπότυπους 6,11,16, 18, 31, 33, 45, 52 και 58 και το Cervarix που προστατεύει τους 16 και 18.
Οι υπότυποι 16 και 18 σχετίζονται με το 70% περίπου των περιπτώσεων καρκίνου του τραχήλου στην Ευρώπη, ενώ οι 6 και 11 σχετίζονται με την ανάπτυξη των οξυτενών κονδυλωμάτων.
Πότε κάνουμε το εμβόλιο;
Ο εμβολιασμός συνιστάται στα κορίτσια ηλικίας 11-18 ετών. Μπορεί να γίνει και σε γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας, καθώς και σε αγόρια, αλλά για τις περιπτώσεις αυτές δεν καλύπτεται από τα ασφαλιστικά ταμεία και και θα πρέπει να επιβαρυνθούν με το κόστος του εμβολιασμού . Είναι προτιμότερο να γίνει στην αρχή της εφηβείας, πριν από την έναρξη των σεξουαλικών επαφών, πριν υπάρξει επαφή με τον ιό, ώστε να εξασφαλιστεί η μεγαλύτερη δυνατή προστασία. Σε ορισμένες χώρες του εξωτερικού συνιστάται ο εμβολιασμός και των αγοριών.
Πόσο με προστατεύει το εμβόλιο από το να πάθω καρκίνο στον τράχηλο της μήτρας;
Τα εμβόλια παρέχουν προστασία για τους ογκογόνους υπότυπους 16 και 18, επομένως δεν μπορούν να εξασφαλίσουν προστασία πλήρη προστασία από τον καρκίνο του τραχήλου, μια και υπάρχουν και άλλοι ογκογόνοι υπότυποι HPV (31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 53, 55, 56, 57, 58, 59, 68). Όμως έχει αποδειχτεί ότι τα εμβόλια βοηθάνε συνεργικά και για την προστασία από κάποιους επιπλέον HPV ογκογόνους τύπους. Πάντως οι τύποι 16 και 18 είναι οι πιο συχνοί και ευθύνονται για περίπου 70% των κρουσμάτων του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας στην Ευρώπη (Διαβάστε περισσότερα για τα εμβόλια για τους HPV).
Σχετικά άρθρα:
