Πρόωρος τοκετός
Τι είναι ο πρόωρος τοκετός;
Ο τοκετός που πραγματοποιείται πριν από τη συμπλήρωση των 37 εβδομάδων της εγκυμοσύνης ονομάζεται πρόωρος. Η συχνότητα του είναι περίπου 10%.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ.) η προωρότητα κατατάσσεται σε τρεις βασικές κατηγορίες
- Μετρίου βαθμού ή οριακή προωρότητα: τοκετός μεταξύ 32 εβδομάδων και <37 εβδομάδων
- Υψηλού βαθμού προωρότητα: τοκετός μεταξύ των 28 εβδομάδων και <32 εβδομάδων
- Ακραία προωρότητα: τοκετός πριν τη συμπλήρωση 28 εβδομάδων κύησης.
Σχετικά με το κατώτερο χρονικό όριο στο οποίο καθορίζεται ο πρόωρος τοκετός δεν υπάρχει ομοφωνία. Έτσι σύμφωνα με τον Π.Ο.Υ. ως κατώτερο όριο θεωρείται η 23η εβδομάδα, ενώ στις ΗΠΑ το όριο αυτό είναι η 20η εβδομάδα της κύησης. Στην Ελλάδα, ως κατώτερο όριο θεωρείται η 24η εβδομάδα.
Τι είναι ο απειλούμενος πρόωρος τοκετός;
Απειλούμενος πρόωρος τοκετός ονομάζεται η εμφάνιση συσπάσεων της μήτρας που προκαλούν αλλαγές στον τράχηλο της μήτρας, πριν από τις 37 εβδομάδες της κύησης. Οι αλλαγές του τραχήλου περιλαμβάνουν τη διαστολή (λέπτυνση του τραχήλου) και τη διαστολή του (άνοιγμα του τραχήλου).
Γιατί ο πρόωρος τοκετός αποτελεί πρόβλημα;
Ο πρόωρος τοκετός αποτελεί πρόβλημα επειδή, το μωρό που γεννιέται πολύ νωρίς μπορεί να μην έχει αναπτυχθεί πλήρως. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε νεογνικό θάνατο (70%-90% των νεογνικών θανάτων που δεν οφείλονται σε συγγενείς ή χρωμοσωμικές ανωμαλίες) ή σε σοβαρά προβλήματα υγείας, όπως η εγκεφαλική παράλυση, μαθησιακές ή κινητικές διαταραχές. Η πλειονότητα της περιγεννητικής θνησιμότητας και νοσηρότητας παρατηρείται σε νεογνά μικρότερα των 32 εβδομάδων, καθώς και στα νεογνά με βάρος γέννησης μικρότερο των 800 γραμμαρίων.
Ποια πρόωρα μωρά έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν προβλήματα;
Ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος για τα μωρά που γεννιούνται πριν από τις 34 εβδομάδες και αφορά περίπου το 2% των κυήσεων. Για τα μωρά που γεννιούνται μεταξύ 34 και 37 εβδομάδων, υπάρχει επίσης κίνδυνος εμφάνισης προβλημάτων, αλλά είναι πολύ μικρότερος.
Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για πρόωρο τοκετό;
Παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο για πρόωρο τοκετό είναι οι ακόλουθοι:
- Ιστορικό προηγούμενου πρόωρου τοκετού.
- Ηλικία μητέρας (εφηβεία, προχωρημένη ηλικία).
- Βραχύς τράχηλος.
- Γνωστές ανωμαλίες της μήτρας (ινομυώματα, ανατομικές ανωμαλίες).
- Σύντομο μεσοδιάστημα μεταξύ των κυήσεων (μικρότερο από 12 μήνες).
- Ιστορικό επεμβάσεων στον τράχηλο ή τη μήτρα.
- Σοβαρές συστηματικές παθήσεις.
- Επιπλοκές της εγκυμοσύνης όπως πολύδυμες κυήσεις και παρουσία κολπικής αιμόρροιας πριν τις 24 εβδομάδες.
- Ατομικοί παράγοντες όπως πολύ χαμηλό βάρος πριν την εγκυμοσύνη, κάπνισμα κατά την εγκυμοσύνη ή κατάχρηση ουσιών.
Μπορείτε να υπολογίσετε τον κίνδυνο που έχετε για πρόωρο τοκετό, πριν τις 34 εβδομάδες, στον παρακάτω σύνδεσμο:
Τι μπορώ να κάνω για την πρόληψη του πρόωρου τοκετού αν είμαι σε ομάδα αυξημένου κινδύνου;
Αν είχατε ιστορικό πρόωρου τοκετού και σχεδιάζεται να αποκτήσετε άλλο παιδί, ένας έλεγχος πριν από τη σύλληψη θα μπορούσε να βοηθήσει ώστε να διαπιστωθούν τυχόν αναστρέψιμοι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο πρόωρου τοκετού. Αν μείνετε έγκυος θα πρέπει η παρακολούθηση της κύησης να ξεκινήσει νωρίς. Μπορεί να απαιτηθεί να λάβετε φαρμακευτική αγωγή ή άλλη θεραπεία εφόσον υπάρχουν παράγοντες κινδύνου.
Ποια είναι τα σημεία και τα συμπτώματα ενός πρόωρου τοκετού;
Θα πρέπει να επικοινωνήσετε με το γυναικολόγο σας αν παρουσιάζεται κάποιο από τα παρακάτω σημεία και συμπτώματα:
- Αλλαγές στο είδος των κολπικών εκκρίσεων (υδαρείς, βλεννώδεις ή αιματηρές)
- Αύξηση στην ποσότητα της κολπικής έκκρισης
- Πίεση στην πύελο ή χαμηλά στην κοιλιά
- Συνεχής πόνος χαμηλά στη μέση
- Κράμπες στην κοιλιά
- Συσπάσεις της μήτρας επώδυνες ή μη, που διαρκούν τουλάχιστον 30 δευτερόλεπτα με συχνότητα τουλάχιστον ανά 15 λεπτά για περισσότερο από 1 ώρα, οι οποίες μπορεί να μη συνοδεύονται από πόνο.
- Ρήξη των εμβρυικών υμένων (σπάσιμο των νερών)
Πως γίνεται η διάγνωση του πρόωρου τοκετού;
Η διάγνωση μπορεί να γίνει με τη διαπίστωση αλλαγών στον τράχηλο. Μπορεί να απαιτηθεί κολπική εξέταση για να διαπιστωθεί αν ο τράχηλος έχει αρχίσει να αλλάζει. Η εξέταση ενδέχεται να είναι απαραίτητο να επαναληφθεί αρκετές φορές μέσα σε λίγες ώρες. Επίσης μπορεί να γίνει καταγραφή των συσπάσεων, με τη χρήση καρδιοτοκογράφου.
Μπορεί να απαιτηθούν επιπλέον διαγνωστικές εξετάσεις για να διαπιστωθεί αν απαιτείται νοσηλεία ή άλλη ειδική φροντίδα.
Μπορεί να χρησιμοποιηθεί το κολπικό υπερηχογράφημα για να μετρηθεί το μήκος του τραχήλου.
Τα επίπεδα μιας πρωτεΐνης που ονομάζεται εμβρυική φιμπρονεκτίνη στις κολπικές εκκρίσεις μπορεί να μετρηθούν. Η παρουσία της πρωτεΐνης σχετίζεται με πρόωρο τοκετό.
Αν έχω πρόωρες συσπάσεις, θα έχω πρόωρο τοκετό;
Είναι δύσκολο να προβλέψουμε σε ποιες γυναίκες με πρόωρες συσπάσεις θα έχουμε πρόωρο τοκετό. Περίπου 10% των γυναικών με πρόωρες συσπάσεις θα έχουν πρόωρο τοκετό μέσα στις επόμενες 7 ημέρες. Σε 30% των γυναικών οι πρόωρες συσπάσεις θα σταματήσουν χωρίς παρέμβαση.
Τι συμβαίνει αν ο πρόωρος τοκετός συνεχίζεται;
Στις περιπτώσεις αυτές η αντιμετώπιση καθορίζεται από την ηλικία της κύησης. Όταν υπάρχει ένδειξη ότι το έμβρυο θα ωφεληθεί από την καθυστέρηση του τοκετού χρησιμοποιούνται διάφορες φαρμακευτικές αγωγές. Σε αυτές περιλαμβάνονται τα κορτικοστεροειδή, το θειικό μαγνήσιο και τα τοκολυτικά.
Τι είναι τα κορτικοστεροειδή;
Τα κορτικοστεροειδή είναι φάρμακα που διέρχονται τον πλακούντα και βοηθούν στην επιτάχυνση της ανάπτυξης των πνευμόνων, του εγκεφάλου και του γαστρεντερικού συστήματος του εμβρύου. Τα κορτικοστεροειδή είναι πιο πιθανό να βοηθήσουν το έμβρυο όταν χορηγούνται μεταξύ 24 και 34 εβδομάδων της κύησης. Το μέγιστο όφελος από τη χορήγηση τους εμφανίζεται όταν ο τοκετός γίνει από 1-7 ημέρες από τη χορήγηση τους. Η προληπτική χορήγηση σε εγκύους που δεν παρουσιάζουν κίνδυνο να γεννήσουν μέσα στην επόμενη εβδομάδα καθώς και η επαναλαμβανόμενη χορήγηση τους δεν έχει κάποιο όφελος.
Τι είναι το θειικό μαγνήσιο;
Το θειικό μαγνήσιο χορηγείται ενδοφλέβια σε κυήσεις μικρότερες των 32 εβδομάδων, που αξιολογείται ότι υπάρχει κίνδυνος να γεννήσουν σε λιγότερο από 24 ώρες. Η ενδοφλέβια χορήγηση θειικού μαγνησίου βοηθάει στη μείωση της συχνότητας εμφάνισης εγκεφαλικής παράλυσης, η οποία σχετίζεται με πολύ πρόωρους τοκετούς.
Τι είναι τα τοκολυτικά;
Τα τοκολυτικά είναι φάρμακα που χρησιμοποιούνται για να καθυστερήσουν τον τοκετό για ένα σύντομο χρονικό διάστημα (έως 48 ώρες). Αυτό μπορεί να δώσει χρόνο ώστε τα κορτικοστεροειδή ή το θειικό μαγνήσιο να δράσουν, αλλά και τη δυνατότητα μεταφοράς της εγκύου σε κέντρο που να διαθέτει μονάδα εντατικής θεραπείας νεογνών.
Τι συμβαίνει αν ο πρόωρος τοκετός δε σταματήσει;
Αν ο τοκετός δε σταματήσει είναι πιθανό το νεογνό να χρειαστεί νοσηλεία σε μονάδα εντατικής θεραπείας νεογνών.
Σχετικά θέματα:
